فلش ‌بکِ نمایشِ تبریز!

در سال ۱۸۹۵ میلادی پاریس، صحنه نمایش یک تحول بزرگ در تاریخ جهان بود. تماشاگرانی که روبروی پرده نمایش سفید نشسته بودند، از این جادوی بزرگ غافلگیر شدند. در صحنه حرکت قطار به سمت دوربین، بسیاری از آن‌ها با تصور این‌که قطار واقعاً دارد به سمت آن‌ها می‌آید، وحشت‌زده سالن سینما را ترک کردند! و این سرآغاز تاریخ سینما در جهان بود که به همت برداران لومیر به دنیا معرفی شد. پنج سال پس از آن شب تاریخی در پاریس، در سال ۱۹۰۰(۱۲۷۹ شمسی) کاتولیک‌های کنسول‌گری فرانسه در تبریز اولین سالن سینمای ایران را به نام سینماسولی (خورشید) راه انداختند. پاساژ اولین پیاده‌راه و فضای عمومی مدرن شهری ایران بود که با حضور پررنگ اتباع خارجی و شکل‌گیری مراکز خرید جدید، کافه‌تریاهای مدرن و هتل‌های جدید در جذابیت و زیبایی دست‌کمی از پاریس نداشت و برای رقابت با این شهر جهانی فقط سالن سینما کم داشت!    

تاریخچه تئاتر مدرن در ایران هم با نام تبریز گره خورده و سالن آرامیان اولین سالن آمفی تئاتر ایران بود که در سال ۱۹۱۵ تاسیس شد. اولین سند از اجرای نمایش تئاتر در تبریز به سال ۱۸۸۸ میلادی (۱۲۶۶ شمسی) برمی‌گردد و به اجرای نمایش اتللو و یک کمدی ترکی اشاره دارد. روزگاری که سالن‌های تئاتر تبریز میزبان مشهورترین آثارنمایشی جهان و نمایشنامه‌های ترکی فتحعلی آخوندزاده، اولین نمایشنامه‌نویس نوپرداز ایران که آثار خود را به ترکی می‌نوشت، جلیل محمد قلی‌زاده و اوزئییرحاجی بیگ‌اف بود و با استقبال گسترده مردم سالن‌های نمایش، حتی یک روز هم تعطیل نمی‌ماندند و آثار مشهور جهانی مثل شاه لیر و مکبث شکسپیر گرفته تا اُپراهای آرشین مال‌آلان و لیلی و مجنون اوزئییر در آن روی صحنه می‌رفت.    

بیش از یک سده از اوج شکوفایی فرهنگی تبریز می‌گذرد، با آن سالن‌های پرتعداد و شلوغ سینما و نمایش‌هایی که همگام با آثار مشهور جهان روی صحنه می‌رفت. اما امروز تبریز شهری است که سالن تئاتر استاندارد کم دارد، اگر نگویم ندارد! و کمیت و کیفیت نمایش‌هایی که در آن روی صحنه می‌روند، چنگی به دل نمی‌زند. سالن‌های سینما هم حال روز خوشی ندارند، یا تخریب شده‌اند و یا خالی از تماشاگر مانده‌اند. مثل سینمایی که در کوی پاساژ به حال متروکه درآمده، درست مثل پاساژ که تبدیل به ویرانه شده… کات! این کادر تصویر درست نیست، ما مجبوریم برای تحقق آینده مطلوب، فلش‌بک بزنیم به آن تصویر تاریخی درخشان.