باشی بلالی تبریزیم!

زلزله تبریز را لرزاند، این یکی از سرتیترهای مهم اخبار امروز ایران بود. دیشب خیلی از مردم تبریز تا صبح از ترس این زلزله شدید ۴/۲ ریشتری به خیابان پناه بردند. زلزله‌ای که تاکنون ۹ پس‌لرزه نسبتاً شدید برای آن ثبت شده و اگرچه گزارشی از تلفات جانی و مالی در دست نیست، اما بار دیگر خاطره زلزله‌های تاریخی تبریز را زنده کرد. در طول تاریخ ایران هیچ شهری به اندازه‌ی تبریز دچار آسیب و ویرانی نشده است اما در این بین زلزله از همان ابتدا همزاد تبریز بوده و زلزله‌های وحشتناک و زمین‌لرزه‌های بزرگ اصلی‌ترین نقش را در ویرانی چندین باره این شهر داشته‌اند.

اولین زلزله تاریخی و مهم تبریز در سال ۸۵۸ میلادی (۲۴۴ قمری) در دوران خلافت عباسیان اتفاق افتاد که در اثر آن تبریز به‌کلی با خاک یکسان شد و چهل هزار نفر از اهالی این شهر جان باختند و آخرین‌شان که از آن به‌عنوان بزرگ‌ترین زلزله تاریخی تبریز و احتمالاً مخرب‌ترین زلزله شهری ایران در طول تاریخ یاد می‌شود، در سال ۱۷۸۰ میلادی (۱۱۹۳ قمری) همزمان با آغاز سلطنت قاجاریه رخ داد. در اثر این زلزله، تبریز تماماً ویران شد و آمار کشته‌شدگان هم بر طبق آمار بین پنجاه هزار نفر تا دویست هزار نفر قید شده است. اما تبریز دوباره از زیر آوار سربلند کرد، در اندک زمانی با پشت سر گذاشتن این فاجعه وحشتناک، تبدیل به مهم‌ترین، پرجمعیت‌ترین، آبادترین و ثروتمندترین شهر ایران شد.

این خصلت تبریز است که هربار شاهد تخریب و ویرانی بوده، دوباره سربرآورده و به اوج شکوه و عظمت بازگشته. این نشانی از قدرت بازیابی تبریز است که در سطح ایران نظیر ندارد و مطمئنم هر شهری به جای تبریز بود، با این همه بلایی که سر آن آمده، از صحنه روزگار محو می‌شد. اما زلزله دیشب نه تنها تبریز که تن ما را هم لرزاند، چون این تبریز دیگر آن تبریز سابق نیست که به بازگشت شکوهمندانه‌اش از دل چنین فاجعه‌ای امیدوار بود، چون نصف جمعیت این شهر در حاشیه روزگار می‌گذرانند که اتفاقاً روی یکی از خطرناک‌ترین خط گسل‌های جهان قرار دارد، چون تبریز صدسال بیشتر است که دیگر روی اولین‌های ایران را ندیده، چون این تبریز با حال و روز کنونی دیگر نای بلند شدن ندارد. دیشب همه ما ترسیدیم، برای باشی بلالی تبریزیم…